جادهای که در مقابل چشم صدهاهزار شهروند و در داخل محدوده شهری پایتخت ساخته شده است. جاده پس قلعه از یک جهت میتواند یکی از رکوردهای راهسازی در جهان به شمار بیاید؛
جادهای که با هزینه سنگین در شرایط دشوار ژئوفورمولوژیکی ساخته شده، بهرهبرداران آن تعداد بسیار معدودی هستند و به نسبت استفادهکنندگان این جاده را باید پرهزینهترین جاده کشور نامید؛
جادهای که عدم توجیه اقتصادی و فنی و زیانهای گسترده زیستمحیطی آن ناظران را دچار شگفتی میکند که چگونه منافع یک گروه بسیار اندک به بیتالمال و هزینه عمومی تحمیل شده و از سوی دیگر محیطزیست به صورت گسترده مورد تخریب قرار میگیرد.
آغاز ماجرا
همه چیز از نامهای که برای شهردار منطقه ارسال شده بود آغاز شد؛ در این نامه ذکر شده بود باتوجه به درخواست اهالی پس قلعه نسبت به احداث جاده از حوالی میدان دربند به ارتفاعات موسوم به پس قلعه اقدام شود.
در نشستی که شهردار وقت با کارشناسان شهرداری برگزار کرده بود جملگی با تعجب به این چند نکته اشاره کرده بودند: اهالی پس قلعه یعنی چه؟ برای دسترسی شماری از خانههای قدیمی و بومی در حال حاضر راه دسترسی مناسبی وجود دارد.
برای چند ویلای مستقر در بالادست منطقه که شهرداری نباید جاده بسازد. از سوی دیگر در چنان دامنه پرشیبی چگونه میتوان جاده ساخت. احداث جاده فقط خطر رانش زمین را در منطقه به شدت افزایش خواهد داد.
از طرف دیگر، مسیر منتهی به پس قلعه یکی از جذابترین چشماندازهای اکوتوریستی ایران است. جادهسازی در این مسیر آن را نابود میکند؛ مضاف بر آنکه انگیزه زمینخواری و تغییر کاربری اراضی را افزایش خواهد داد. به این شکل پیشنهاد مذکور با قاطعیت رد شد اما...
فشار و باز هم فشار
اما بانیان طرح دست بردار نبودند، هر روز از یک جا به شهرداری فشار میآوردند. روزی نبود که شهرداری منطقه با توصیهای تلفنی و نامهای مواجه نشود.
سؤال همیشگی هم همچنان در ذهن همه میچرخید این همه فشار برای احداث یک جاده بسیار پرهزینه و زیانبار آن هم جادهای که فقط شماری معدود از آن متنفع میشدند عجیب نیست؟
چنانکه افتد و دانی
و سرانجام جاده ساخته شد؛ جادهای که ارزیابی زیستمحیطی ندارد، محدوده پایین دست دربند را به شدت ناایمن میکند، جادهای که چشماندازهای طبیعی را تخریب کرده، به اکوتوریسم منطقه لطمه زده و هزینه بسیاری را به شهرداری تحمیل کرده است.
نکته جالبتر تداوم درخواست برای ادامه احداث جاده حتی تا بالاترین خطالرأس منطقه پسقلعه است. ظاهرا آنجا ویلایی هست که صاحب آن کماکان تمایل دارد با خودروی شخصی توی ابرها هم برود.
استمداد طرفداران محیط زیست این است که پیگیری مسببان احداث جاده موجود پیشکش اما دستکم نگذارید البرز زیبا، این مادر حیات بخش تهران بیش از این دگرگون شود. طبیعت پایتخت و منافع عمومی نباید بیشتر از این ملعبه منافع بسیار محدود کسانی باشد که به هر حال اهرم فشار برای احداث چنین جادههایی را در اختیار دارند. نکته آخر اینکه این جاده نباید جلوتر برود؛همین .
از نگاه یک کارشناس
یک کارشناس محیط زیست در این باره به همشهری گفت: عملیات اجرایی این جاده از حدود 5 سال پیش آغاز شده و تا کنون نزدیک به10میلیارد تومان برای آن هزینه شده است.
این در حالی است که عنوان میشود 50 خانوار اهالی روستای پس قلعه خواستار ساخت این جاده هستند.
این روستاییان گرچه توجیهات خودشان را برای احداث جاده دارند و از طریق مجاری مختلف از جمله شورای شهر پیگیر موضوع هستند اما باید در نظر داشت که اولا پس قلعه منطقه ییلاقی است بنابراین سکونت دائم در آن بهعنوان منطقهای دائمی توجیهی ندارد.
این متخصص محیط زیست افزود: اگر این جاده سازی با توجیه رفع مشکل اهالی پسقلعه صورت میگیرد آیا بهتر نبود گزینه آسانتر و ارزانتر یعنی اسکان این اهالی را در منطقهای دیگر در دستور کار قرار میدادند.
به گفته وی،احداث این جاده نه تنها مغایر با بدیهیترین معیارهای زیست محیطی است که باعث رونق زمین خواری در منطقه شده، افزایش قیمت ناگهانی و نجومی زمینهای منطقه را در پی میآورد. این در حالی است که ساخت و ساز طبق ضوابط وزارت مسکن وشهرسازی در شیب 15 درصد ممنوع است.
وی ضمن انتقاد از تخریب بخشی از زیباترین منطقه اکو توریستی تحت عنوان جاده سازی هشدار داد: ساخت و ساز دراین منطقه علاوه بر تخریب محیط طبیعی، آلودگی آب رودخانه دربند را چند برابر میکند؛
آلودگیهای پس قلعه هم به این آلایندهها اضافه میشود و دیگر چیزی بهعنوان رودخانه وجود نخواهد داشت. در نظر داشته باشید توان اکولوژیک منطقه تحمل هیچ گونه ساخت وساز جدیدی را درمنطقه نمیدهد.
این جاده از میدان سربند آغاز میشود و درصورت اتمام بالاتر از پس قلعه یعنی بالای ایستگاه تله سیژ به پایان میرسد.